تخمین هدایت هیدرولیکی خاک لایه ای در مجاورت سطح ایستابی با استفاده از دیسک پرمامتر مکشی

ضریب آبگذری یا هدایت هیدرولیکی خاک نشان دهنده سرعت حرکت آب در خاک می باشد و یکی از خصوصیات مهم فیزیکی خاک است که کاربردهای وسیعی در علوم آب و خاک دارد. در تعیین ضریب آبگذری اشباع خاک، مشکل زمانی پیش می آید که سطح ایستابی موجود نباشد. روش هایی که در چند سال گذشته در این مورد ارائه شده اند یا از لحاظ تئوری و یا از نظر عملی دارای مشکلاتی می باشند. اکثر فرایندهای که در خاک صورت می-گیرد در حالت غیر اشباع است. به همین دلیل اخیرا توجه مضاعفی به هدایت هیدرولیکی غیر اشباع شده است. برای رفع این نقیصه و بررسی هدایت هیدرولیکی غیر اشباع مطالعات زیادی انجام گرفته و روش های متعددی معرفی شده اند. از جمله این روش ها روش دیسک تنشی می باشد. روش دیسک تنشی یک روش ساده بوده که توسط یک نفر و در مدت زمان کوتاهی انجام پذیر می باشد. این مطالعه به منظور بررسی اثر لایه بندی خاک و سطح ایستابی بر هدایت هیدرولیکی اشباع و غیر اشباع خاک با استفاده از دیسک تنشی در پنج مکش 0، 5، 10، 15 و 20 سانتی متر انجام شد. آزمایش در سه نمونه یکسان با قطر 56 و ارتفاع 85 سانتی متر که با سه لایه خاک لومی سیلتی با جرم های مخصوص ظاهری 18/1، 38/1 و 68/1 گرم بر سانتی متر مکعب و در سه حالت بدون سطح ایستابی، عمق ایستابی 25 و 50 سانتی متر انجام گردید. همچنین آزمایش در یک نمونه تک لایه از همان خاک به منظور بررسی اثر تراکم و یک نمونه خاک ماسه ای لایه-بندی شده به عنوان نمونه شاهد انجام شد. از خاک مزرعه دانشکده در سه عمق 25-0، 50-25 و 75-50 سانتی-متر نمونه برداری گردید و آزمایش های شناسایی از قبیل وزن مخصوص ظاهری، تعیین حدود اتربرگ، تعیین بافت خاک و اندازه گیری منحنی رطوبتی خاک بر روی نمونه ها انجام شد. نتایج آزمایشات نشان داد که لایه بندی خاک در حضور سطح ایستابی 25 سانتی متر باعث تغییر در هدایت هیدرولیکی اشباع و غیر اشباع شده است. همچنین مقدار ضریب عکس ورود هوا (الفا) در هر سه سطح ایستابی مذکور تحت اثر لایه بندی خاک قرار نگرفت. همچنین در 5 مکش اعمال شده و برای هر سه سطح ایستابی تفاوت معنی دار در داده های هدایت هیدرولیکی اشباع و غیر اشباع بدست آمد. طبق نتایج بدست آمده سطح ایستابی تاثیر بیشتری نسبت به لایه بندی خاک بر ضریب الفا دارد.